Kadın genital infeksiyonları, en sık hekime gitme nedenidir. Normalde vaginada zararsız bir bakteri kolonisi mevcut olup, flora dediğimiz bu mikroorganizma yerleşiminin, pH değişimleri ya da vücut direncinin azalması gibi nedenlerle bozulması sonucu infeksiyonlar meydana gelebilir. En sık görülen infeksiyonlar; kandidiyazis (mantar hastalıkları), bakteriyel vajinozis ve trikomonas infeksiyonlarıdır. Bu infeksiyonlara bakteriler, virüsler ve mantar türleri neden olabilir. Viral olarak en sık genital herpes ve kondilom lezyonları gelişir.
MANTAR İNFEKSİYONLARI: Vulva ve vagina mantar infeksiyonları çok sık görülür. En sık şikayet, genital kaşıntı ve irritasyon, beyaz kıvamlı akıntı, kızarıklık ve şişlik, ilişki sırasında yanma, idrar yaparken yanmadır. Normalde florada bulunabilen ve şikayet yapmayan kandida türleri, flora değişikliklerinde çoğalarak bu şikayetlere yol açarlar. Bu çoğalmada hiçbir etken olmayabileceği gibi, antibiyotik kullanımı, doğum kontrol hapları, immün sistemin zayıflaması, gebelik ve şeker hastalığı vulvo-vajinal kandidiyazisin gelişimine zemin hazırlayan faktörlerdir.
Direkt muayene ile çok kolayca tanı konulabilen kandidiyazis, vaginal krem, tablet veya oral ilaçlarla tedavi edilir. En büyük sorun sık tekrarlaması ve bazen tedaviye dirençli olabilen kandida türleridir. Bu durumda daha uzun tedavi, daha etkili ilaçlar kullanılabilir ancak en önemli konu kandidiyazise zemin hazırlayan risk faktörlerine dikkat edilmesidir. Diabet varsa kan şekeri normal sınırlarda tutulmalı, sık mantar olan kadınlarda antibiyotik tedavisi sırasında oral tek doz mantar ilacı verilmelidir.
BAKTERİYEL VAJİNOZİS: Kadınlardaki akıntının en sık sebebidir. Vajinal floradaki bakteri türleri sayısı değiştiğinde meydana gelir. Vajinal laktobasil miktarının azalması bakteriyel vajinozise zemin hazırlar. Genital hijyenin kötü olması ve birden fazla partnerle cinsel ilişki risk oluşturur. Hastaların yarısının hiç şikayeti olmazken, en sık şikayet bol, sulu ve pis kokulu vajinal akıntıdır. Cinsel ilişki sonrası akıntı ve rahatsızlıkta artışla birlikte, kanamada olabilir.
Gebelerde bakteriyel vajinozis gelişirse, erken su kesesi açılması ve erken doğum gelişebilir. Bakteriyel vajinozis, genital herpes (uçuk), gonore, HIV gibi infeksiyonlara yakalanma riskinide arttırır.
Bakteriyel vajinozis, ağızdan va vajinal yolla kullanılan ilaçlarla tedavi edilir. Hastaların %50 sinden fazlasında hastalık 1 yıl içinde tekrarlar. Nüksleri önlemek için, vajinal florayı bozan vajinal duştan kaçınmak gerekir.
TRİKOMONİYAZİS: Viral olmayan ve cinsel yolla bulaşan en yaygın hastalıktır. Gonore gibi diğer cinsel yolla bulaşan patojenlerle birlikteliği sıktır. Kirli, ince, sarı-yeşil akıntı ve idrarda ve ilişkide yanma gibi şikayetlere yol açar. Tedavisinde ağızdan etkili ilaçlar vardır. Trikomonas tespit edilen bir kadın, cinsel yolla bulaşan hastalıklar konusunda uyarılmalıdır.
GENİTAL HERPES İNFEKSİYONU: Herpes simpleks adlı virüsün neden olduğu ve sık görülen cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Bu virüs ağız çevresindeki uçuklara neden olan virüsle aynıdır. Virüsü kaptıktan sonraki birkaç yıl boyunca genital bölgede ağrılı ülserler meydana gelebilir. Herpes infeksiyonlu kadın, bunun bulaşıcılığı konusunda uyarılmalıdır.
Virüsü aldıktan sonraki birkaç haftada şikayetler başlar ve 2-3 hafta sürer. Ağrılı genital ülserler oluşur ve ilk ataklardaki lezyonlar çok şiddetli ağrı yapar. Hastalık iyileştikten sonra virüsler sinir uçlarında yerleşir ve yıllar sonra tekrar cilde gelerek, bu kez daha az ağrılı olan genital herpes hastalığına yolaçar.
Genital herpes, hastanın anamnezi ve yapılan muayene ve testlerle tanınır. Sifiliz ve şankroid gibi genital ülser yapan hastalıklardan ayırt edilmelidir. HSV-I ve HSV-II antikor testleri ile tanı konulur.
Gebelikte aktif herpes geçirildiğinde, doğuma yakın dönemdeyse bebeğe geçme riski mevcuttur. Bu durumda sezaryenle doğum uygun olur.
Tedavide ağızdan hap ve lezyonlara sürülen merhem şeklinde antiviral ilaçlar kullanılır ve şikayetleri yatıştırıcı tedbirler alınır, ancak virüslerin tamamen vücuttan uzaklaştırılması mümkün değildir. Tedavi, ilk belirtiden sonraki 72 saat içnde başladığında daha etkili olur. Genital bölgenin temiz ve kuru tutulması, tahriş edici çamaşırlar giyilmemesi, soğuk oturma banyoları ağrıyı rahatlatıcı tedbirlerdir. Ağrı kesici ilaçlarda kullanılır.
GENİTAL SİĞİL: Kondilom adı verilen genital siğiller, cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasındadır. Sebebi HPV adlı virüstür ve bu virüs rahim ağzı kanserinin de sebebidir. İnsanlar siğil olmasada bu virüsü cinsel yolla almış olabilirler. Virüs yıllar boyunca hiç belirti vermeden kalabilir. Siğiller çıktıktan sonra yayılma ve büyüme eğilimindedir. Kondilom tanısı, muayene ve bu esnada alınacak biyopsinin patolojik incelemesi ile konulur.
Kondilom tedavisinde ilaçlar ve basit cerrahi işlemler uygulanabilir. Siğillerin çıkarılmasıyla tüm virüsler uzaklaştırılmış olmaz ve bu yüzden haftalar, aylar sonra nüks edebilir. İnsan immün sistemi genelde 2 yıl içinde virüsleri temizler. Podofilin ve triklor asetik asit gibi solüsyonlar siğilleri yok etmeyi sağlar ve immün sistemi güçlendirici kremlerde kullanılabilir. Bu lokal tedaviler dikkatli ve kontrollü uygulanmalıdır. Çünkü sağlam deriyede zarar verebilirler.
Tıbbi tedaviye cevap vermeyen, çok geniş alan kaplayan, vajina ve anüs yakınında yerleşmiş siğillerde cerrahi işlemler yapılır. Bunlar eksizyon (keserek çıkarma), dondurma ve yakma işlemleridir. Genital siğillerin önleyici tedavisinde HPV virüsüne karşı geliştirilmiş aşı etkilidir.