Fizyolojik olarak fertilizasyonun gerçekleşmesi için erkekte testiste üretilen sperm hücresinin olgunlaşarak üreme kanallarından geçmesi ve ejakulasyon ile dişi genital sisteminin içine atılması gerekir.

• Spermin üretilmesinde, olgunlaşmasında bir sorun
• Spermin iletildiği kanallardaki tıkanıklık
• Varikosel (testis torbasındaki damarların genişlemesi)
• Gonadal travma (testislere alınan travma)
• Hormonal bozukluklar
• Kronik hastalıklar
• Geçirilen enfeksiyon
• Ameliyat öyküsü
• Anatomik malformasyonlar
• İlaç kullanımı
• Mesleki olarak toksinlere maruziyet
• Sigara, alkol tüketimi gibi durumlarda erkeklerde infertilite görülebilir.

Erkekte İnfertilite Değerlendirilmesi ve Azospermi

İnfertil erkeklerin bazılarında ejakülatta olması gerekenden daha az sperme rastlanır, buna oligozoospermi denir. Bazılarında ise ejakülatta hiç sperm olmaz, bu duruma ise azospermi denir. Ejakülatta anormal sperm hücrelerine rastlanabilir. Kötü kaliteli, az hareketli, anormal morfolojik yapıya sahip sperm hücrelerinin normalden fazla olması durumuna teratozoospermi denir.

Azospermi tıkanıklığa bağlı olan ve olmayan azospermi olarak iki gruba ayrılabilir. Tıkanıklığa bağlı olan azospermide (obstrüktif azospermi) spermin vücut içerisinde iletildiği yollarda bir darlık vardır. Bu darlık geçirilmiş bir cerrahi operasyon, genital enfeksiyon sonrasında edinilmiş ya da doğuştan gelen bir anomali olabilir. Sperm kanallarındaki darlığa bağlı olarak meni çıkışı engellenir ve ejakülatta sperme rastlanmaz. Darlık ya da tıkanıklık cerrahi olarak düzeltilebilir ancak düzeltildikten sonra da ejakülattaki sperm miktarı fertilizasyon için yeterli olmayabilir, bu durumda yine tüp bebek tedavisi gerekir.

Tıkanıklığa bağlı olmayan azospermi (non-obstrüktif azospermi) inmemiş testis (doğumsal olarak inguinal kanalın yukarısında kalmış testis) ya da testis torsiyonu gibi anomaliler sonucu oluşabilir. Temelde yatan bir tıkanıklık ya da darlık yoktur. Tedavi edilebilir ve edilemez türleri vardır.

İnfertilite şikayetiyle gelen hastada genel yaşam tarzının öğrenilmesi, detaylı anamnez ve fizik muayenenin yanı sıra semen analizi (spermiogram) mutlaka yapılmalıdır.

Semen Analizi (Spermiogram Testi) Nedir?

Tüp bebek tedavisinden önce erkeklere uygulanan semen analizi (spermiogram) testi erkekteki üreme fonksiyonunun durumunu öğrenmek amacıyla spermleri incelemek için yapılan bir testtir.

Ejakülasyonda oluşan ejakülat içeriğindeki spermler şekli, sayısı ve motilitesi (hareket kabiliyeti) yönünden incelenir.

Kadının 35 yaş altında oluşunda 12 aylık, 35 yaş üstünde oluşunda 6 aylık bir süre boyunca düzenli ve korunmasız cinsel ilişkiye girilmesine ve rağmen gebelik elde edilememesi durumunda infertilite nedeninin araştırılması için semen analizi (spermiogram) testi yapılmalıdır.

Testler 7 gün arayla 2 kez uygulanır. Semen analizi (spermiogram) testi için testin uygulanacağı günden önce 3-5 günlük bir cinsel perhiz ile birlikte alkol ve kafein alımının da durdurulması gereklidir. Ayrıca testten önce idrar yapılmış, mesane boşaltılmış olmalıdır. Test için hastanede verilen özel steril bir kaba mastürbasyon ile ejakülat içeriğinin boşaltılması istenir. Sperm kalitesini etkileyeceği için test sırasında kayganlaştırıcı benzeri ürünler kullanılmamalıdır. Testin hastanede gerçekleştirilememesi durumunda örnek evde alınabilir ancak en geç 1 saat içerisinde laboratuara götürülmelidir.

Laboratuarda sperm hücreleri özel yöntemlerle mikroskobik olarak incelenir. Gerektiğinde test tekrar edilebilir.